Umlando ngeQhawe lakwaNtombela u-Nzobo ka Sobadli iWombe

Umlando ngeQhawe lakwaNtombela u-Nzobo ka Sobadli i-Wombe

U-Nzobo ka Sobadli Ntombela wayeyiQhawe leSilo u-Dingane, wayebuye aziwe ngelikaDambuza Mthabathe. WayeyiSekela likaNdunankulu weSilo u-Dingane u-Ndlela ka Sompisi Ntuli, uNdunankulu ngesiNgisi kuthiwa u-Prime Minister , ngakho-ke u-Nzobo ka Sobadli Ntombela wabe engu-Vice Prime Minister wakwaZulu ngesikhathi seSilo u-Dingane, isikhundla esiphezulu kakhulu leso. Kusuke kushiwo yena u-Nzobo ka Sobadli ezibongweni zeSilo u-Dingane uma kuthiwa ” Imbuzi ka Dambuza abayibambe ngendlebe yabekezela, ayinjengekaMdlaka ngaseNtshobezeni, Yona bayibambe ngendlebe yadabula yadl’amadoda!”

U-Mdaka lona okukhulunywa ngaye wabe engu-Mdidiyeli wezimpi zeLembe ,uYise kwakungu-Ncidi Ntshangase . U-Nzobo wayebuthelwe eButhweni lamaWombe . Leli Qhawe lakwaNtombela lazilwa zonke izimpi zeSilo u-Dingane , naseNcome ngowe 1838 mhla zingama 16 ku-Zibandlela lalikhona. Impi yaseNcome yayiphakathi kukaZulu namaBhunu. U-Nzobo ka Sobadli ngomunye weZikhulu zeSilo u-Dingane ezathatha isinqumo sokuthi kubulawe amaBhunu ayebandakanya u-Piet Retief okwaqanjwa ngaye iDolobha lase Piet Retief (UMkhondo) . Isizathu solubulawa kwalawo maBhunu kwaba wukuthi ayebhadanywe ezama ukuhaqa uMgungundlovu ebusuku, enye ingxenye yalawo maBhunu yaphunyula yacela empunzini yayobika ngokwakwenzekale ibika kuMholi wayo u-Ngalonkulu. Kwathi ngemuva kokwehlulwa kukaZulu nokushiswa kweSigodlo saseMgungundlovu ngamaBhunu okwalandelwa ukuqembuka ku-Mntwana u-Mpande ngowe 1839 , uNzobo wahola ithimba elayobonana namaBhunu lithunywe yiSilo-ngenhloso yokuba kukhunyelwane umlotha. Kuthiwa lelo thimba laya kumaBhunu liphethe izimpondo zeNdlovu ezaziyoba isipho kumaBhunu, futhi ezabe ziwuphawu lokuthi ithimba lalingazile ngempi, noma ngokubi. Kodwa ngeshwa uNgalonkulu(Andreas Pretorius ) wakhipha umyalelo owawuthi kubulawe lonke ithimba likaNzobo ka Sobadli. Kuthiwa yena uNzobo wabulawa ngesihluku ngoba kuthiwa kwaba khona amaBhunu akhumbula ubuso bakhe ,asho ku-Ngalonkulu ukuthi wayekhona ngenkathi kubulawa oPiti. Kuthiwa u-Ngalonkulu wayelela ukuba uDambuza abulawe ngoboshelwa enqoleni yezinkabi, ahudulwe aze ashone. Ngempela wabulawa kanjalo uMfoka Ntombela. Igama likaNzobo libuye livele naseZibongweni zeSilo sikaMthwakazi u-Mzilikazi ka Mashobana ngoba impi yeSilo u-Dingane yaholwa yibona oNzobo benoNdlela. Livela uma kuthiwa ‘ Indaba ungayizwa ngoNdlela ka Sompisi kwabakwaNtuli, uyizwe ngoNzobo ka Sobadli kwabakwaNtombela .


Inkosana ka Nzobo kwakungu-Mgamule owabuthelwa eButhweni laMaMboza elalibuye laziwe ngoThulwana. Asazi ukuthi wabuthelwa kanjani kuleli Butho ngoba leli kwabe kuyiButho laBaNtwana iningi labo kungaBaNtwana beSilo u-Mpande. INkosi u-Somkhele yona yabuthelwa kuleli Butho ngesizathu sokuthi nayo yayingu-Mntwana, yayizalwa uMntwana u-Ntikili ka Senzangakhona. Asazi , mhlawumbe noMgamule naye wayezalwa eNdlunkulu yakwaZulu,kodwa kukhona umlando othi wayezalwa iNdodakazi kaNdunankulu weLembe u-Ngomane Mdletshe.
Ake ngime lapho okwanamuhla, ngokuzayo sizoxoxa ngoMgamule ka Nzobo iMboza

#Khumu!

Sharing is caring!

Tags:
Umbhali: Bongukholo Khumalo